Document no. 21181

Pacelli, Eugenio: Statuta seminarii episcopalis moguntini. Mainz, 12 March 1918

Attachment, memorandum, typewritten

Archive reference number	ACEC, Fondo Seminari, pos. Germania, fasc. 334/19, fol. [ohne Nummer]1.

Statuta Seminarii Episcopalis Moguntini1
Nos Josephus Ludovicus miseratione divina et sanctae sedis apostolicae auctoritate Episcopus Moguntinus. Dilectis Nobis in Christo filiis presbyteris Seminarii Nostri directoribus, necnon Clericis alumnis, Salutem in Domino. Cum inter Seminarii leges a praedecessoribus Nostris sapienter praescriptas alias immutari, alias restaurari circumstantiarum postulet ratio; divini nominis gloriam, Ecclesiae utilitatem, clericalis ordinis splendorem atque ecclesiasticae disciplinae observantiam unice intendentes sacrorum canonum, praesertim S. Concilii Tridentini sanctionibus insistentes ordinationes et statuta sequentia vobis, Filii dilectissimi, tradimus fideliter observandas.
Pars Prima. De Directoribus Seminarii in Genere.
§ 1. Divinum praesidium. Seminarium, sicut Dei optimi maximi honori consecratum, ita potentissimae illius tutelae commendatum volumus, divinam majestatem suppliciter deprecantes, ut sint oculi et cor ejus ad protegendam domum hanc et sanctificandos omnes, qui se in ea sacris ministeriis mancipant. Hinc quotidie omnes et Sacerdotes et Clerici Deum precabuntur, et Superior omnibus dominicis et festivis diebus sacrum missae sacrificium ea intentione offeret et applicabit, ut Dominus ipse in Clero Moguntino sibi suscitet sacerdotes fideles, qui juxta cor suum et animam suam ambulent, ministros sine macula, voluntatem habentes in lege divina, qui aut doceant aut discant fungi sacerdotio et habere laudem in nomine Altissimi.	1.

2

2.	§ 2. Patrocinium B. Mariae semper Virginis. Patrocinio sanctissimae Dei genitricis Mariae Seminarium Nostrum speciali committimus devotione; ad quam contestandam festum Conceptionis beatae Mariae Virginis maxima celebrabitur solemnitate; qua die intra missarum solemnia omnes et singuli alumni obsequio divinae Matris publice se devovebunt.
3.	§ 3. Sancti Seminarii Patroni. Inter coelites sanctum Bonifacium primarium Seminarii patronum eligimus. Insuper dies annuus Sanctorum cleri saecularis tutelarium, scilicet S. Caroli Borromaei, S. Francisci Salesii, S. Thomae Aquin., S. Joannis Nepomuceni et S. Vincentii a Paulo solemniter agetur, in quorum omnium et singulorum festivitatibus aut die dominica festo proximiori habebitur in sacello Seminarii sacrum solemne, illorumque virtutes sacra panegyri e cathedra promulgabuntur, ut propositis hisce exemplis clerici omnes ad assequendum ecclesiasticae perfectionis apicem accendantur.
4.	§ 4. Regimen Seminarii. Seminarium dirigetur a viris ecclesiasticis presbyteris, qui absque ulla voti obligatione, solo charitatis vinculo uniti, in commune viventes seipsos in omnibus exhibeant tanquam Dei ministros, et morum integritate, sacrarum litterarum scientia et laborum apostolicorum exercitiis forma cleri facti, alumnos sibi commissos verbis exhortari possint et exemplis.
5.	§ 5. Auctoritas Episcopi. Superior et Directores Seminarii venerabuntur Reverendissimum Episcopum Moguntinum, cujus auctoritati in omnibus regimen Seminarii spectantibus humiliter parebunt, qui de omnibus muniis et officiis pro beneplacito disponet. Attamen, ut eos nominare queat, qui aptiores sint et digniores, Superior domesticus, quamprimum officium alliquod vacare contigerit, Reverendissimo Ordinario absque mora id renuntiabit, addendo quem directores reliqui pluritate votorum ad ejusmodi officium magis capacem et idoneum judicaverint.

3

§ 6. Directorum numerus. Numerus Directorum, praeter Superiorem et Oeconomum, is erit, qualis ad edocendas S. Theologiae disciplinas, scilicet Theologiae dogmaticae, Theologiae moralis, Pastoralis, Juris canonici, S. Scripturae tam veteris tam novi testamenti, Historiae ecclesiasticae, et ad alia Seminarii munia necessarius videbitur.	6.
§ 7. Directorum obligationes. Prima omnium cura sit propria salus, et quotidianus de virtute in virtutem profectus, ita ut semper incipiant facere, tum docere. Secundo juniores Clericos sibi concreditos in iis, quae ad doctrinam et sanctitatem ecclesiasticam pertinent, indefesso labore instruant, ut ex Seminario prodeant vigiles animarum pastores, eloquentes verbi Dei praecones, eruditi divinae legis magistri, sancti Sacerdotes, qui populo sint in salutem, Episcopo in adjutorium, Ecclesiae Dei ad laetitiam. Tertio, omnes Directores zelo divinae gloriae accensi in sacello Seminarii obibunt sacri ministerii functiones, praedicando verbum Dei, confessiones excipiendo, et pro circumstantiarum exigentia publicis pietatis exercitiis praesidendo. Insuper, fidelibus in civitate Moguntina, aegris in nosocomiis, captivis in carceribus, et ubicunque eorum opera desiderabitur, omnem spiritualem opem praestabunt, omnibus omnia facti, ut omnes Christo lucrifaciant; juribus tamen Dominorum parochorum quibuslibet salvis, et muniis in Seminario adimplendis omnino illaesis.	7.
§ 8. Missa quotidiana. Quilibet Directorum singulis diebus in sacello Seminarii sacrum missae sacrificium celebrabit hora sibi assignata; legitime vero impeditus monebit Superiorem ut alius substituatur.	8.
§ 9. Annua exercitia spiritualia. Ut gratia, quae ipsis data est per impositionem manuum in ordine presbyterii, in iis suscitetur et augeatur, quotannis sacris exercitiis vacabunt.	9.
§ 10. Obedientia erga Superiorem Seminarii Superiori domestico tanquam patri obsequium et reverentiam praestent omnes, ejus jussa submisse exequantur in	10.

4

	obedientia, ut ait divus Petrus, charitatis, in fraternitatis, amore, simplici ex corde invicem attentius diligentes. Cum autem ab eo discrete et amice ob defectus correcti fuerint, monitum debita attentione et submissione excipiant, memores divini effati: Vir prudens et disciplinatus non murmurabit correctus.
11.	§ 11. Directionis suavitas. Directores paterno affectu alumnos complectantur; cum iisdem agant ea urbanitate, mansuetudine et conversationis suavitate, qua ad bona quaeque alliciantur; delinquentes si quos animadverterint, in publico aut coram extraneis nunquam redarguant, sed ad Superiorem deferant, ab eo modo convenientiore et efficaciore reprehendendos.
12.	§ 12. Directionis vigilantia. Omnibus alumnorum exercitationibus sive privatis, sive publicis unus saltem Directorum adsit, qui invigilet, ut omnia secundum ordinem rite peragantur. Hinc Directores extra Seminarium nunquam pernoctabunt, nec iter aliquod aggredientur, nisi, causa Superiori prius exposita, licentiam obtinuerint et diem reditus significaverint.
13.	§ 13. Directorum victus. Directores una cum alumnis in eodem refectorio cibum sument in mensa communi, quae ad frugalitatis et temperantiae leges ita sit instructa, ut simul necessitatis et sanitatis habeatur ratio; silentium in triclinio servetur et animam nutriat utilis lectio, dum corpus alitur cibo.
14.	§ 14. Directorum vestitus. Personalis Sacerdotum cultus modestam et simplicem redoleat gravitatem ab omni prorsus fastu et sordibus alienam. Vestitus itaque Directorum domi sit vestis talaris clausa cum cingulo et bireto. Vestium autem omnium color non alius sit quam niger. In ecclesia superpelliceo praecepta forma non secus ac alumni induantur.
15.	§ 15. Bonorum administratio. Bona temporalia Seminarii administrabuntur secundum leges a Reverendissimo Episcopo ad hoc proprie editas.

5

§ 16. Famulorum admissio et demissio. Famuli aliique laici, qui ad Seminarii servitium conducendi sunt, a solo Superiore et Oeconomo admittentur et dimittentur: curabunt, ut recipiant eos tantum, quorum conversatio pia sit, honesta et pacifica, fidelitas perspecta et sedulitas in labore indefessa.	16.
§ 17. Seminarii clausura. Mulieribus sub nullo omnino etiam consanguinitatis, provectae aetatis, vel cujuscunque necessitatis vel servitii praetextu Seminarium ingredi liceat, et si iis loquendum sit, id fiat in loco exteriore, obvio, publico, ad hoc designato.	17.
Pars Secunda. De Officiis Directorum. Articulus I. De Superiore.
§ 1. De Superioris suprema in omnes cura. Superior primarius continuo animo revolvat sacrae Tridentinae synodi verba: ... Integritas praesidentium salus est subditorum, ... onusque hoc humeris suis impositum sciat esse gravissimum: ipsum enim pervigilare oportet quasi rationem redditurum pro animabus illi commissis. Omnes itaque cogitationes suas, omnes curas eo referat, ut Clerum ad sanctitatem formet; quod quidem facilius assequetur, si virtutes, quas in alumnis requirit, in se ipso ad vivum exprimat; vestigia amantissimi Salvatoris premens, sit in medio omnium sicut qui ministrat; omnibus tum Directoribus, tum alumnis invigilet, paterna sollicitudine omnium et singulorum necessitatibus provideat, rerum cunctarum sive spiritualium sive temporalium praecipuam ac supremam curam habeat.	18.
§  2. Superioris nominatio. Nominabitur Superior a Reverendissimo Episcopo, et elapso gubernationis triennio aut confirmabitur, aut tanto onere liberabitur, prout Reverendissimo Episcopo libuerit et commune bonum postulaverit.	19.

6

20.	§  3.  Sigilli custodia. Sigillum Seminarii penes ipsum servabitur, nullique actui seu scripto apponetur, nisi de illius scitu et consensu.
21.	§  4.  Directorum in Superiorem fiducia. Directores, cum aliquid ad commune bonum statuendum, vel defectum aliquem corrigendum animadverterint, ante omnia Superiori candide detegant et communicent.
22.	§  5.  Admissio alumnorum. Superioris erit alumnos in Seminarium recipere. Accipiet autem omnes, quos Episcopus eidem designaverit, deinde eos, quos ipse praemisso examine ad statutum clericalem idoneos judicaverit.
23.	§  6.  In alumnos potestas. Officia ab alumnis sive domi, sive in ecclesia obeunda Superior hebdomatim distribuet; solus licentiam exeundi vel cum extraneis colloquendi concedat; solus alumnos delinquentes publice reprehendat; solus discedentibus Clericis vitae et conversationis testimonium tradat.
24.	§  7.  Specialiora ejus munia. Illius officium speciale sit, crebris publicis exhortationibus alumnos ad virtutes incitare, demum nocte et die non cesset, unumque etiam cum lacrymis, si necesse sit, monere.
25.	§  8.  Catalogus ordinandorum. Ordinandorum clericorum catalogum habeat, et Reverendissimo Episcopo aut ejus Vicario generali ante examen ordinationis tradat, notando quidquid in conscientia de moribus, scientia et idoneitate cujuslibet ordinandi compertum sciat.
26.	§  9.  Fiduciale cum alumnis colloquium. Cum unoquoque alumno privatim colloquatur, et ab eo sciscitetur profectum, quem ad statum clericalem et sacras Sacerdotii functiones sentiat fervorem, utrum corporis sanitati nihil obsit, denique defectus in alumno forte notatos affabiliter detegat, efficaciter moneat et salubriter in omnibus dirigat.

7

Articulus II. De Oeconomo.
§  1.  De victu providaque cura. Curabit Oeconomus omnia quae ad alimenta, vestium et corporis curam spectant; hinc saepius promptuaria, cellam vinariam, culinam, vestiarium visitabit, et Superiorem monebit, ut omnia necessaria tempore opportuno emantur et provide comparentur; caveat, ne cibi male olentes, parum cocti, indiligenter conditi aut sanitati contrarii mensae apponantur. §  2.  Pro aegris sollicitudo.	27.
Articulus II. De Oeconomo. Aegroti ac infirmi paternae illius charitati committuntur; illius erit prospicere, ut medicus advocetur, remedia praescripta praebeantur, omneque solatium corporis et animae procuretur, praesertim ut vel minimo periculo apparente sacramenta administrentur.	28.
§  3.  Cubiculorum inspectio. Cubicula alumnis et hospitibus assignet, saepius visitet, et ut munda sint attendat.	29.
§  4.  Universae supellectilis cura. Mobilium et universae domus supellectilis inventarium habeat, ut omnia in statu decenti ac mundo conserventur, procurabitque ut iis, quae usu aut vetustate attrita sunt, nova substituantur.	30.
Articulus III. De Professoribus.
§  1.  Nominatio eorum. Solus Episcopus nominabit Professores Clero juniori destinandos.	31.
§  2.  Tempus docendi. Professores singulis diebus ferialibus horis fixis publicas tradent lectiones et explicationes tam alumnis Seminarii quam extraneis auditoribus.	32.
§  3.  Quaenam sit eorum doctrina. Attendant sibi et doctrinae, ut ait Apostolus; hoc enim facientes et se ipsos salvos facient et eos, qui se audiunt. In scriptis et explicationibus loquantur quae decent sanam	33.

8

	doctrinam, nihilque doceant, nisi quod sancta catholica et apostolica Romana tenet Ecclesia, cujus fidem unice salvificam, intemeratam constanter defendant; scientes, quia, si quis aliter docet et non acquiescit sanis sermonibus Domini nostri Jesu Christi et ei, quae secundum pietatem est, doctrinae, superbus est, nihil sciens, sed languens circa quaestiones et pugnas verborum, ex quibus oriuntur invidiae, contentiones, blaspehmiae, suspiciones malae, conflictationes hominum mente corruptorum quique virtute privati sunt. Damnatos proinde ab Ecclesia errores quoscunque sive circa dogmata, sive circa mores abhorreant, neque etiam iis sententiis intendant, quae quaestiones praestant magis, quam aedificationem Dei, quae est in fide. Sanctae sint, verae, solidae, utiles eorum lectiones.
	Articulus IV. De Concionatoribus.
34.	§ 1. Hujus muneris auctoritas. Nihil in Ecclesia Dei majoris est momenti quam ut divinum verbum ea puritate, eo zelo praedicetur, ut veluti semen bonum fructum afferat centumplum. Quare maxima adhibeatur sollicitudo, ut alumni tales audiant concionatores, quos imitantes evadere possint idonei Evangelii praecones, qui plebes sibi commissas pascant salutaribus verbis et in omni patientia et doctrina Verbum praedicantes impleant ministerium suum.
35.	§ 2. Sint in dicendo graves. Qui probati fuerint, ut credatur eis Evangelium Dei, ita loquantur non quasi hominibus placentes, sed Deo, qui probat corda, non in sermone adulationis, ut ait Apostolus, neque in occasione avaritiae, sed ut boni ministri Christi Jesu, enutriti verbis fidei et bonae doctrinae ... Profana et vaniloquia, ineptas quoque et aniles fabulas, juxta monitum ejusdem Apostoli, devitent. Sermo eorum non sit in persuasibilibus humanae sapientiae verbis, sed loquantur quasi sermones Dei, scientes se pro Christo legatione fungi, tanquam Deo per ipsos exhortante: quidquid proinde publice proponent e sacris duntaxat paginis sanctorumque Patrum scriptis colli-

9

gant; sic sermo eorum sensibus gravis erit, et convincendis commovendisque animis auditorum aptissimus.
§ 3. Mansuetudo. Zelum concionatorum moderetur prudentia, inflammet charitas. Vitia increpent, vitiosos non prostituant; et ne contra discretionem peccent, sermones suos quantum fieri potest scripto redigant, et Superioris, ubi is exigat, censurae prius subjiciant.	36.
§ 4. Urbanitas. Meminerint concionatores se non solum coram populo sed et coram Clericis junioribus divinae doctrinae pabulum dispensare; hinc non perfunctorie, frigide, negligenter, haesitanter et extemporanee, ut aiunt, absque preparatione, ordine et modo aliquid declament; sed materias studiose seligant, solide ad ecclesiasticae Rhetoricae regulas disponant, stilo non quidem nimium compto, sed gravi, ignito, captui facillimo exornent. Sit eorum oratio, ex praescripto D. Ambrosii, pura, simplex, dilucida, manifesta, plena gravitatis et ponderis, non affectata eloquentia, sed non intermissa gratia. Optamus etenim ab eis fieri conciones ita absolutas, ut junioribus Clericis proponi possint tanquam exemplaria ab iis imitanda; hanc ob rem non eodem semper sed diverso dicendi genere utantur, nunc fidei mysteria exponendo, nunc morum regulas tradendo, nunc per modum homiliae loca S. Scripturae explanando, nunc more pronai doctrinae christianae caput aliquod stilo familiari explicando, alumnos Semnarii doceant variam methodum, qua verbum Dei cum fidelium profectu annuntiari potest.	37.
§ 5. Concionatores candidati. Sacerdotes Dioeceseos, quibus datus est per Spiritum sermo sapientiae et scientiae ad utilitatem, quique pura et sancta intentione ministerio verbi instantes esse desiderant, nomina sua Superiori Seminarii insinuabunt, ut ab eodem, data occasione, invitati in sacello Seminarii una alterave concione velut experimento suam demonstrent eloquentiam.	38.

10

39.

§ 6. Alumnorum instructor in concionando. E Directoribus seligatur unus, cui incumbat, Clericos tirones scientiam concionatoriam docere, leges inventionis, dispositionis et elocutionis iis explicet, auctores optimae notae indicet, methodum utendi S. Scriptura et SS. Patrum sententiis ostendat etc.; ut studium concionandi Ecclesiae utilissimum et maxime necessarium in Seminario alatur perpetuum.

40.

Conclusio a summa omnium officiorum. Haec sunt, Filii dilectissimi, quae cuique vestrum in singulari judicavimus commendanda: caetera usus, experientia, fervor, et praeprimis divinae gratiae instinctus docebunt. Pro coronide verba D. Pauli vobis ingeminamus, haec semper cogitate, haec semper servate, summam enim omnis sanctitatis, et perfectissimas vitae clericalis regulas complectuntur ... ad Rom. XII, I ... Obsecro vos, fratres, per misericordiam Dei, ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem, sanctam, Deo placentem, rationabile obsequium vestrum; nolite conformari huic saeculo, sed reformamini in novitate sensus vestri, ut probetis, quae sit voluntas Dei bona et beneplacens et perfecta, habentes donationes secundum gratiam, quae data est vobis, differentes ... Officia vestra implete, sive ministerium in ministrando, sive qui docet in doctrina, qui exhortatur in exhortando, qui tribuit in simplicitate, qui praeest in sollicitudine, qui miseretur in hilaritate. Dilectio sit inter vos sine simulatione, odientes malum, adhaerentes bono, charitate fraternitatis invicem diligentes, honore invicem praevenientes, sollicitudine non pigri, spiritu ferventes, Domino servientes, spe gaudentes, in tribulatione patientes, orationi instantes, necessitatibus sanctorum communicantes ... Deus autem patientiae et solatii det vobis idipsum sapere in alterutrum secundum Jesum Christum, ut unanimes uno ore honorificetis Deum et Patrem Domini nostri Jesu Christi, cui honor et gloria in saecula caeculorum [sic].

11

Pars Tertia. De Clericis Seminarii Alumnis.
Scopus Seminarii. Filii dilectissimi, nolite negligere: Vos elegit Deus, ut stetis coram eo et ministretis illi; accipite ergo disciplinam per sermones Nostros et proderit vobis. Volumus enim vos scire, qualem sollicitudinem habeamus pro vobis, ut impleamini agnitione voluntatis Dei in omni sapientia et intellectu spirituali; ut ambuletis digne Deo per omnia placentes, in omni opere bono fructificantes et crescentes in scientia Dei. Hanc ob causam Seminarium Nostrum volumus esse pietatis et scientiae scholam, in qua discatis exemplum fieri fidelium in verbo, in conservatione, in fide, in charitate, in castitate, nemoque sit qui adolescentiam vestram contemnat; sed omnes sanctae matri Ecclesiae congaudeant, quae a vobis jure merito labores et fructus in vinea Domini uberrimos sibi pollicetur. Hanc spem Nos quoque de vobis concipimus, Filii dilectissimi, si nostris praesentibus statutis fideliter obsecundetis.	41.
Articulus I. De Alumnis admittendis.
§ 1.  Admittendorum vitae honestas. Ut inter Seminarii alumnos quis recipiatur, vitae morumque integritate commendabilis sit; duobus ante ingressum mensibus apud Superiorem primarium se sistat, testimonia vitae ac studiorum a parocho suo et professore exhibeat; nullo modo etenim admittendi sunt, quorum fama male audit. Ita age et vive, aiebat D. Hieronymus, ut Clericus esse possis et adolescentiam nulla sorde commacules.	42.
§ 2.  Sint ad theologiae studium satis instructi. Absque expresso Reverendissimi Episcopi jussu alumnis non adscribentur, nisi qui testimonium maturitatis afferant, judicio professorum digni, qui ad theologicas lectiones audiendas gradum faciant.	43.
§ 3.  Praevie examinentur. Candidatos alumnos ante admissionem Superior primarius examinet, an ad statum clericalem a Deo vocatos se credant,	44.

12

	quibus motivis ad hunc statum amplectendum incitentur; eosque tantummodo juxta Tridentini Concilii praescriptum admittat, quorum indoles et voluntas spem afferat, eos ecclesiasticis ministeriis perpetuo inservituros.
	Articulus II. De Ingressu.
45.	§  1.  Dies ingressus. Omnes una eademque die, scilicet 15. Octobris, vel Sabbato ante Dominicam III p. Pascha ante coenam ingrediantur. Qui autem hac die non camparuerit non amplius admittetur, sed exspectabit tempus proximae ordinationis, quo spiritualia traduntur exercitia, tuncque servatis servandis patebit ingressus.
46.	§  2.  Rerum necessariarum provisio. Antequam Seminarium ingrediantur, de necessariis sibi provideant, ne in iisdem procurandis deinde distrahantur. Praeter libros ad lectiones theologicas adhibendos quilibet habeat biblia sacra, librum de imitatione Christi, et potissimum novum testamentum minore forma editum, quod semper secum debita veneratione deferat, sintque castae clerici deliciae legere, meditari divina Evangelii eloquia dulciora super mel et favum.
47.	§  3.  Exercitia spiritualia. Quotannis, quam primum fieri potest, omnes sacris exercitiis vacent, sepositis omnibus secularibus curis; veritates aeternas meditentur, clericalis vitae obligationes perpendant, veteremque hominem secundum pristinam conversationem deponentes renoventur spiritu mentis et induant novum hominem, qui secundum Deum creatus sit in justitia et sanctitate veritatis.
48.	§  4.  Pia proposita scripto consignanda. In hac solitudine pios affectus et concepta, Deo inspirante, vitae perfectioris proposita scripto consignent, et Superiori primario, vel si malint, conscientiae suae moderatori exhibeant; sintque scripta haec illis in testimonium et stimulum, ne a primo pietatis fervore excidant et tepescant.

13

Articulus III. De pietatis exercitiis.
§  1.  Prima cura, sanctitas. Alumni in Seminarium admissi, per sacra exercitia rite dispositi, ante omnia sibi proponant, ad sanctitatem sacerdotalem et perfectionem ecclesiasticam viribus omnibus contendere; reputent se in domo hac a turba hominum segregatos in opus, ad quod Deus assumpsit eos, ideoque tempus diligentissime impendant, vitae interiori studeant, diu noctuque praeceptum Domini ad filios Aaron sibi applicantes: Sint sancti, quia ego sanctus sum, Dominus qui sanctifico eos.	49.
§  2.  Quotidiana oratio et meditatio. Pietatem foveat oratio. Conveniant certis in die horis omnes alumni praesertim matutino et vespertino tempore, ut preces simul fundant. Quotidie per dimidium horae oratione mentali Dei legem meditentur. In sacris ordinibus constituti assuescant officium divinum horis ab Ecclesia praescriptis quantum licet cum devotissima attentione recitare, ut Deum non tantum labiis honorent, sed etiam et maxime quidem in spiritu et veritate adorent. Pariter singulis diebus suffragia pro Seminarii benefactoribus, necnon preces publicae pro summo Pontifice, Reverendissimo Episcopo et pro Principe persolvantur.	50.
§  3.  Meditationis repetitio. Ut majore cum attentione et fructu meditentur, et huic sancto exercitio assuescant, parati semper sint, ut ad jussum Superioris materiam meditationis publice vel privatim repetere, et de fructu inde colligendo disserere queant.	51.
§  4.  Meditationis materia. Pro meditationis et orationis mentalis objecto proponatur plerumque vita Domini nostri Jesu Christi inter homines conversantis, regnum Dei praedicantis, apostolos instruentis, et pro salute nostra animam suam ponentis; sic continuo in auctorem fidei et consummatorem Jesum aspiciant, donec in ipsis formetur Christus, ipsique nihil se scire judicent nisi Jesum Christum et hunc crucifixum.	52.

14

53.	§  5.  Examen conscientiae. Quotidiano pariter examine conscientiam bis discutiant, scilicet mane et sero in precibus vespertinis, ut animae suae statum agnoscant, teporem excitent, errata corrigant et in futurum praecaveant.
54.	§  6.  Confessio. Conscientiam saepius sacro poenitentiae lavacro emundent: qui sacris ordinibus initiati sunt omni octiduo, reliqui vero singulis saltem quindenis confessione sacramentali reconcilientur.
55.	§  7.  Quos seligant confessarios. Conscientiae moderatorem et sanctioris vitae ducem sibi eligant Patrem Spiritualem vel unum ex Sacerdotibus in seminario confessiones excipientibus, cui candide cordis arcana aperiant, cujus consilia, maxime in negotio vocationis et ecclesiasticae pietatis, audiant et exequantur. Qui ob singularem fiduciam ad alium confessarium recurrere voluerit, licentiam petet a Superiore primario, quam pro discretione concedet vel negabit.
56.	§ 8. Sacrae Eucharistiae frequentatio. Cum Dominus ac redemptor noster in sanctissimo Altaris sacramento divitias divini sui in homines amoris effuderit, ut earumdem participes efficiantur alumni, ad sacram Eucharistiae mensam frequentius accedant; in sacris constituti omnibus diebus dominicis et festivis; caeteri alternis saltem diebus dominicis et majoribus per annum solemnitatibus sacra communione reficiantur. Accedant autem omnes simul in eadem missa superpelliceo induti eo ordine, ea modestia et devotione, ut adstantes fideles simili amore et desiderio in sanctissimum hoc amoris sacramentum exardescant.
57.	§ 9. Cultus S. Virginis Mariae. Alumni Deiparam tanquam Filii Matrem tenerrimo amore colant; gratia plena est, diligentes se diligit, qui eam invenerit, inveniet vitam et hauriet salutem a Domino. Precibus privatis, tum etiam publicis, illius potentissima intercessio ac

15

protectio imploretur, singulis diebus in orationibus mane et vespere dici solitis; diebus sabbatinis vero ab omnibus alumnis post Litanias B. Virginis corona seu rosarium ad exemplum Sanctorum, praecipue S. Francisci Salesii, qui hunc orandi modum ob simplicissimam ejus simplicitatem haud parvi faciebat devote recitetur.
§ 10. Lectio spiritualis. Libros ad pietatem conscriptos, praeprimis de vita et moribus Clericorum tractantes, attente, assidue et devote legant. In seligendis his libris consilium Directorum adhibeant. Quotidie per quadrantem horae, si fieri potest immediate ante coenam, alumni animo recollecto et per orationem rite disposito e libro spirituali legant.	58.
§  11.  Divini officii assistentia. Diebus dominicis et festivis ad ecclesiam cathedralem alumni bini et bini, ordine secundum senium et ordinis gradum servato procedent, horis canonicis, summo Sacro, concioni, vesperis et completorio assistent, altari inservient, omnia minorum ordinum munia obeundo. Meminerint se in templo Domini spectaculum fieri Deo, angelis et hominibus; denotet exterior oris et corporis compositio interiorem animi religionem, sit eorum devotio hominum profanorum in domo Dei censura, et de unoquoque dicatur, quod de beato Stephano sacer narrat textus, intuentes eum omnes viderunt faciem ejus tanquam faciem angeli. Demum ex ecclesia ad Seminarium eodem, quo venerunt, ordine redibunt.	59.
Articulus IV. De virtutibus acquirendis.
§ 1. Altioris perfectionis studium. Alumnis non sufficiat pietatem fidelibus in communi praescriptam sibi comparare, sed sciant, se in Seminario tyrocinium ponere debere virtutum statui ecclesiastico propriarum, quibus perfectio ordini sacerdotali et vitae apostolicae essentialis constituitur. Similes sint, ut ait divinus Magister noster, homini, qui volens aedificare turrim prius sedet et computat sumptus, si habeat ad perficiendum; sic alumni serio laborent,	60.

16

	ut in Seminario ea talenta excolant, eas virtutes acquirant, quibus instructos esse oportet eos, qui curam animarum, Ecclesiae regimen, onus angelicis humeris formidandum, in se suscipere cogitant.
61.	§  2.  Humilitas. Ab humilitate perfectionis aedificium inchoent; humiles sint corde, eum imitando, qui semetipsum exinanivit formam servi accipiens; nullus extollatur, nullus ob divitiarum aut aliarum forte praerogativarum eminentiam se aliis praeferat; qui major est fiat sicut minor, et qui praecessor sicut qui ministrat; status clericalis et Sacerdotii excellentiam magnifaciant, sed honore hoc indignos se judicent; in summo honore sit summa humilitas, et sciant verum Sacerdotem tum omnibus praeesse, cum omnibus subesse novit, ut omnibus prosit.
62.	§  3.  Mansuetudo. Cum humilitate mansuetudinem sectentur, dirigit enim Deus mansuetos et docet mites vias suas; populo Dei mansuetissimus omnium praeponitur, Apostoli sicut oves mittuntur. Ad officium Pastoris et Sacerdotis idoneus is tantum est, qui benignitate et mansuetudine sibi corda fidelium devincit; proinde alumni omnen iram, indignationem, asperitatem animi abdicent, e contra columbae simplicitatem, patientiam, longanimitatem, et blandam conversationis affabilitatem prae se ferentes dilecti Deo et hominibus esse satagant.
63.	§  4.  Animarum zelus. Zelum animarum a Deo incessabilibus efflagitent precibus; accendatur in illis velut ignis, quo inflammati ad quoscunque labores se offerant pro salute proximi perferendos. Ut vero foveatur zelus iste in alumnis, poterunt sub beneplacito DD. Parochorum certis quibusdam diebus parvulos fidei elementa docere, cum Directoribus nosocomia invisere etc.
64.	§  5.  Charitas. Zelum urgeat charitas, illa scilicet, quam a Petro exegit Christus, antequam eum ovium et agnorum constitueret Pastorem, quam ipse Salvator exemplo suo docuit dicens: Ego

17

sum Pastor bonus, bonus Pastor animam suam dat pro ovibus suis. Ad hanc charitatem anhelent, ex hac operentur, in hac semper magis proficiant ac abundent.
§  6.  Modestia. Virtutum omnium, quas in Clericis requirit Ecclesia, comes sit modestia. Monitum sacri Concilii Tridentini hic apposuisse sufficiat: Sic decet omnino Clericos in sortem Domini vocatos vitam moresque suos omnes componere, ut habitu, gestu, incessu, sermone, aliisque omnibus rebus nihil nisi grave, moderatum ac religione plenum prae se ferant, ut eorum actiones cunctis afferant venerationem.	65.
Articulus V. De observantia in Superiores.
§  1.  Obedientia. Directoribus in cunctis, quae ordinem, modestiam, studia, pietatem ac mores spectant, ingenue, sincere obtemperent non ad oculum servientes, quasi hominibus placentes, sed in simplicitate cordis, timentes Deum; quodcunque faciunt, ex animo operentur, sicut Domino et non hominibus ... Filiali fiducia iis subsint, eos ut patres ament, ut magistros audiant, ut Superiores revereantur, sibique de Directorum gubernandi modo gratulentur, si hi statutorum observantiam ad apicem exigant.	66.
§  2.  Fiducia. Superiori primario singularem fiduciam testentur. Singuli ad eundem conveniant, privato et amico colloquio cor aperiant omnesque tum animae tum corporis necessitates exponant, ejus paterna monita, salutaria consilia et jussa excepturi.	67
Articulus VI. De alumnorum mutuis in se officiis.
§  1.  Dilectio mutua. Praeter virtutes, quibus Deo placere, Superioribus subesse debent Clerici, sunt adhuc alia officia in coaequales mutuo observanda; major horum est charitas, de qua illud hic repetere sufficiat, quod Paulus ad Thessalonicenses ait: De charitate fraternitatis non necesse habemus scribere vobis, ipsi enim vos a Deo didicistis ut diligatis invicem.	68.

18

69.	§  2.  Mutuae amicitiae annua renovatio. Reciprocis obsequiis de confratibus bene mereantur, communicantes invicem in omni bono, solliciti servare unitatem Spiritus in vinculo pacis, ut sancta et constans inter eos stabiliatur amicitia, et sic adimpleatur verbum Domini Jesu: In hoc cognoscent omnes, quia discipuli mei estis, si dilectionem habueritis ad invicem. Ut vero divina haec dilectio omnium cordibus insculpatur, feria quinta majoris hebdomadae absoluto officio matutino, sumtaque communione paschali, congregatis Directoribus ac alumnis omnibus et genuflectentibus Superior primarius lente ac devote praeleget sermonem, quem Christus Jesus ad discipulos post ultimam coenam habuit, quo dilectionem et unionem Apostolis et successoribus quasi specialem et pretiosissimam haereditatem commendat et a Deo Patre exorat, prout a Joanne discipulo, quem diligebat Jesus, a XIII. usque ad XVII. caput refertur.
70.	§ 3. Pax et unio. Amicitia in familiaritatem et singularem affectum non degeneret; inde enim dissensiones, simultates, conventicula et alia multa oriuntur damna; sed sint cor unum et anima una, omnesque eodem amoris et concordiae vinculo uniantur.
71.	§  4.  Urbanitas. Honorem sibi mutuo exhibeant, juniores senioribus, praesertim ad sacros ordines jam evectis, reverenter assurgant, seque invicem salutent. Mores triviales et loquendi rusticitatem devitent, non sine discrimine in secunda persona se alloquantur, nomine baptismali aut patriae simpliciter Clericos numquam vocent, sed proprio nomini semper religiosae praenominationis insigne apponant, ac in omnibus conversationibus urbanitatis legibus conforment sese.
72.	§ 5. Aemulatio laudabilis. Bono exemplo se mutuo stimulent, in scientia et pietate fastigium ambiant non ex vana inanis gloriae cupiditate, sed ex sancto perfectionis desiderio aemulentur charismata meliora.

19

§ 6. Fraterna correctio. Qui noverit fratrem delinquentem, eundem in spiritu lenitatis instruat, amica autem monitione nihil proficiente Superiori delicti notitiam aperiat.	73.
§ 7. Subordinatio. Iis qui ex officio sibi injuncto, puta admonitoris, instructoris caeremoniarium aut cantus magistri, et sic de caeteris, aliquid jubent, alumni, non secus ac si Directores jussissent, quantocius obediant.	74.
Articulus VII. De studiis.
§ 1. Scientia. Altera post pietatem non minus necessaria alumnorum obligatio et occupatio sit litterarum studium; ut ad illud incitentur, perpendant cum tremore terribiles illas Omnipotentis minas per Oseam prophetam intentatas: Quia tu repulisti scientiam, repellam te, ne Sacerdotio fungaris mihi ... Ignorantia Clericorum Ecclesiae Dei nihil magis exitiosum; caecus enim si caeco ducatum praestat, ambo in foveam cadunt. Ne itaque per imperitiam innumerorum peccatorum causa evadant, in Seminario labore indefesso scientiam viro ecclesiastico necessariam adipisci conentur.	75.
§ 2. Lectiones publicae. Hinc assignatas sibi lectiones in Schola publica seduli frequentabunt, nec ullus sub quocunque praetextu a frequentanda schola eximetur, nisi per praescriptum et definitum tempus cum fructu lectiones illas varias jam audisset.	76.
§ 3. Lectionum repetitiones. Praeter lectiones instituant Professores plures per mensem exercitationes, quibus alumni assistent parati ad respondendum argumentis vel a Professore vel a constituto alumno proponendis.	77.
§ 4. Examen semestre. Bis in anno, scilicet mense Aprili et Augusto, alumni omnes examinabuntur; scripta a Professoribus dictata librosque scho-	78.

20

	lasticos exhibebunt, ad quaesita super tractatibus eo anno traditis respondebunt, notam diligentiae aut negligentiae Professores Superiori primario referent, ni ipse examini interfuerit praesens, qui et eruditos laudabit desidiosos vero monebit vel arguet privatim aut etiam publice, prout ad eorum emendationem videbitur expedire.
79.	§ 5. Studium scripturae sacrae. Vanis, inutilibus, saecularibus scientiis non occupentur, sed iis, quibus ad officium sacerdotale et curam animarum informentur. Primas curas et vigilias consecrent studio sacrae scripturae, quae, teste Apostolo, divinitus inspirata utilis est ad docendum, ad arguendum, ad corripiendum, ad erudiendum in justitia, ut perfectus sit homo Dei ad omne opus bonum instructus. Imitentur Timotheum: ab infantia, a primis vitae clericalis annis sacras litteras noscant, quae eos possint instruere ad salutem per fidem in Christo Jesu. Singuli certum tempus fixum habeant, quo tum veteris tum novi testamenti codices devote, reverenter et attente, detecto semper capite, legant: optandum foret, ut in lectione novi testamenti flexis plerumque essent genibus, quasi provoluti ad pedes filii Dei praeceptoris nos erudientis, a cujus divino ore verba omnia excipiant, memoriae mandent, conservent, saepe eadem conferentes in corde suo ... Designabitur etiam a Superiore pars quaedam S. Scripturae, cui omnes studebunt, occurrentes difficultates proponentur et explanabuntur in collationibus desuper instituendis.
80.	§ 6.  Studium praedicationis. Praedicationis munus cum ecclesiae Dei utilissimum sit et maxime necessarium, plurimum interest, ut alumni in concionandi arte et modo rite instituantur. Regulas oratorias edocebuntur a Directore ad id commisso; edocti bis saltem per annum publice in triclinio aut museo concionabuntur. Sermone pronuntiato Superior aut Director indicabit, quid in stilo, gestu, vocis tono et caeteris hac in parte observandis animadverterit emendanda; concionem vero scripto redactam Superiori tradet alumnus praedicator.

21

§ 7.  Concionum methodus. Sermones alumnorum breves sint, ultra horae dimidium non extendantur. Agant de materia facili, obvia, et populo christiano proponi solita; sint proprio ingenio compositi, non a condiscipulis mutuati. Superior aliquoties loco concionis homiliam aut sermonem e sanctorum Patrum scriptis in vulgarem linguam transferri jubebit, aut unum alterumve S. Scripturae textum fusiore periphrasi explicari. Denique adhibeatur diligentia, ut corrupte pronuntiandi consuetudines penitus tollerantur, non solum in lectione et concione, sed etiam in familiaribus colloquiis, et in eo se omnes alumnis exerceant, ut linguam vernaculam emendate pronuntient.	81.
§ 8. Cantus. Psallendi ac cantus ecclesiastici leges addiscant. Instructores constituantur, qui certis in septimana diebus alumnos informent, canentes audiant et corrigant; Superior per se vel per alios eos super cantu examinabit, nominabit similiter cantores qui in divino officio praecinant.	82.
§ 9.  Rubricae et caeremoniae. Addiscant quoque rubricas, ritus et caeremonias in breviarii recitatione, sanctissimi sacrificii oblatione, sacramentorum administratione observandas. Haec enim ad religionis decorem, officii divini solemnitatem, populi devotionem plurimum conferunt. Habeantur per septimanam aliquae exercitationes, quibus in caeremoniis erudiantur alumni. Director harum exercitationum praeses non tantum curabit, ut alumni caeremonias decenter repraesentent, sed etiam succincte explicabit earundem originem, mysticam significationem et finem ab Ecclesia intentum, ex quibus pia eruent documenta ad pietatis et interioris devotionis sensus excitandos.	83.
Articulus VIII. De refectione.
§ 1.  Refectio et ordo in mensa. In cibo et potu alumnis provideatur, prout necessitas, sanitas, frugalitas exigunt. Omnes simul in eodem triclinio horis fixis refectionem sument, et quidem ter in die, scilicet	84.

22

	jentaculum, prandium et coenam. Omnes ad primam mensam servato ordine triclinium ingrediantur, peracta oratione et benedictione mensae modeste assideant. Post Directores Clerici in sacris constituti primos recubitus occupent; omnes in silentio porrectas sibi portiones absque delectu sumant, temperantiae, modestiae et mortificationis memores se reficiant; finita mensa gratias agant, et ordine denuo servato e refectorio discedant.
85.	§ 2.  Lectio ad mensam. Ad mensam strictum servabitur silentium, et ab alumno ex actis sanctorum Sacerdotum et Clericorum, vel ex fastis Ecclesiae aut Patrum scriptis fiet lectio utilis ad recreandum aeque ac instruendum accomoda. Initium lectionis ad prandium erit capitulum ex veteri testamento, sub finem prandii recitabitur martyrologium. Ad coenam lector incipiet a capitulo de novo testamento, terminabit versiculis quibusdam e libro de imitatione Christi, vel etiam selecto aliquo canone de vita et moribus Clericorum.
86.	§ 3.  Censor lectoris. Nominabitur a Superiore censor lectoris, qui eundem errantem corrigat, nimium praecipitem retardet, accentum, inflexiones vocis, pausas et alias leges in lectione observandas doceat.
87.	§ 4.  Ministri mensae. Nullus famulorum mensae inserviet; alumni ministerium hoc humilitatis obibunt, assignata cuilibet, nullo excepto, a Superiore die. Magna autem alacritate ac pio devotionis sensu officio hoc fungantur, sibi proponentes filium hominis, qui non venit ministrari sed ministrare, quique linteo praecinctus ad pedes discipulorum abjectus humillimum servitutis obsequium exhibere dignatus est, addens: Exemplum dedi vobis, ut, quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis.
88.	§ 5.  Mensa secunda. Ad secundam mensam ordinarie duntaxat accedent illi ex Professoribus aut aliis domus Sacerdotibus, qui primae mensae interesse non potuerunt, lector primae mensae cum iis qui

23

ministraverunt; alumni pariter inservient; ex caeteris omnibus nemo ad secundam mensam cibum sumat, nisi obtenta prius a Superiore licentia. De caetero, refectorium clausum maneat extra tempus refectionis, nec ullus alumnorum illuc ingrediatur. Culinae quoque ingressus omni tempore alumnis sit prohibitus.
§ 6.  Dies jejunii. Diebus jejunii ab Ecclesia praescriptis ecclesiasticae legi omnes ratione aetatis obligati parebunt. Clericum enim quemcunque decet profiteri specialem ecclesiastici praecepti observantiam et ferventiorem in poenitentia et corporis maceratione rigorem.	89.
§ 7.  Esculenta et poculenta clandestina. Victu et dapibus sibi appositis contenti sint; extra horas refectioni communi assignatas cibum non sumant; proinde qui esculenta aut poculenta aliunde arcessere auderet, ut clam hujuscemodi escis se repleret, is sane demonstraret, se gulae ac voluptati obnoxium ex eorum numero esse, de quibus Paulus flens ingemiscit: Quorum Deus venter est, quorum finis interitus, quorum gloria in confusione; sicque aperte proderet, se clericali et sacerdotali statu prorsus esse indignum.	90.
Articulus IX. De vestitu.
§ 1. Vestitus domi, extra domum et in ecclesia. Vestitus alumnorum mundus sit, modestus, ad canonum placita conformatus; incedant semper induti veste talari clausa, laneo praecincti cingulo. Cubiculum non egrediantur nisi modo nunc depicto amicti; cum vero officio divino intersunt, vel ad aram insiervunt [sic], ad sacram communionem accedunt, aut aliquod aliud munus in ecclesia peragunt, superpelliceo semper decet esse indutos.	91.
§ 2.  Comarum modestia. Caveant Clerici, ne comam gestent molliter et effeminate comptam; capilli non sint aquis odoriferis delibati, aut calamistro artificiose retorti; sed in his, sicut in reliquo corporis cultu, simplicem munditiam et honestatem curent; pateat tonsura, singulis hebdomadibus renovanda.	92.

24

	Articulus X. De cubiculis.
93.	§ 1.  Cubiculorum mundities et ornatus. In cubiculis ubique niteat modesta mundities, lectus quotidie componatur, sordes amoveantur, in hebdomade bis saltem scopis totum cubile purgetur. Ornatus cubiculorum non sit profanus: effigies Christi crucifixi et aliae piae imagines eaeque paucae mentem ad superna elevent. Cum in cubiculo versantur, illud nunquam sic claudant, ut ab extrinseco aperiri non possit.
94.	§ 2.  Cautio contra incendia. In cubiculis ignem aut carbones nulla de causa etiam asperrimo hiemis tempore accendant, multo minus ad calefaciendam aquam aut coquendos et praeparandos potus. Nulli alumnorum a Superiore concedatur fornacis aut foci usus in privato cubiculo, sed omnes tempore hiberno in museo communi calefiant.
95.	§ 3.  Utensilium cura. Res omnes ad Seminarium pertinentes et quarum usu gaudent alumni sollicite conservent, ne quid temere frangant, proscindant aut alio modo disperdant. Viros aequanimos se ostendant, qui rebus sibi creditis ad necessitatem solummodo ac utilitatem adhibitis justis cautelis utuntur. Fiet a Directoribus frequens cubiculorum visitatio, ut praescripta hoc in puncto accuratius serventur.
96.	§ 4.  Cubicula aliena non intrent. Cubiculum alterius nullus absque licentia a Superiore aut Directore dormitorii praefecto concessa ingrediatur, et quamdiu in cubiculo alieno conversatur, janua aperta maneat.
97.	§ 5.  Silentium in dormitorio. In dormitorii ambita altum servabitur silentium; in eo non confabulentur, non clamitent, non cursitent, sed leni gressu incedant, et si quid necessario loquendum, illud submissa voce dicant, ne alii turbentur aut distrahantur.

25

Articulus XI. De conversatione cum extraneis.
§ 1.  Absque licentia domo non exeant. Absque gravi necessitate domo non exeant alumni; si quandoque exeundum sit, causas et motiva prius Superiori indicent ac licentiam petant, quam pro arbitrio et prudentia dabit aut denegabit: socios exeuntibus, si fieri potest, assignabit, horam reditus determinabit, et quamprimum domum redierint alumni, se eidem Superiori sistent.	98.
§ 2.  Colloquium cum extraneis. Cum extraneis sive Clericis sive laicis quibuscunque non loquantur, quin licentiam a Superiore impetrarint. Si ad januam quis petatur, janitor ante omnia Superiori referat, quis et a quo vocetur; annuente Superiore, alumnum moneat, qui pariter Superiori se praesentabit, priusquam ad extraneos, a quibus invisitur, se conferat.	99.
§ 3.  Interdicta extraneorum introductio. Nullus extraneus (Sacerdotes et Clericos in sacris constitutos excipimus) in museum, cubiculum, aut alia interiora domus introducatur sine speciali Superioris licentia raro concedenda. In exteriori domus ambitu cum exteris colloquantur.	100.
§ 4.  Tempore orationis aut studii ab exteris non invisantur. Alumni tempore meditationis, orationis, aut alterius exercitii spiritualis cum extraneis non maneant, sed dato campanae signo omne colloquium abrumpant, et ad dictas exercitationes festinent; horis studii aegre permittatur cum exteris conversatio. Ipsi autem alumni ita sint dispositi, ut visitationes ab exteris etiam cognatis invito animo suscipiant, nisi causae legitimae eas exigant.	101.
Articulus XII. De quiete nocturna.
§ 1.  Hora quietis. Post preces serotinas, hora ad somnum capiendum assignata, omnes cubitum se conferant et lumina sua extinguant; visitatores hebdomadarii quantocius in omnibus cubiculis lustrent, utrum unusquisque, prout hoc articulo praescribitur, quieti se dederit.	102.

26

103.	§ 2.  Vigiliae prohibitae. Omnibus severe prohibetur, ne ultra praescriptam horam vigiles studia protrahant, lumen quacunque de causa in cubiculo retineant, nec unquam ullo casu a Superiore indulgeatur, ut alumni nocturno tempore studiis vacent.
104.	§ 3.  Cautelae ratione luminum. De nocte per domum sine lumine non incedant, ast candelam caute gestent, eam in cubiculis ad lectum, chartas et alia combustibilia non approximent, sollicite extinguant et in ea extinguenda omnem scintillam etiam minimam enecent. In dormitorio, quod plurimum frequentari solet, per totam noctem lampas ardeat.
	Articulus XIII. De recreationibus.
105.	§ 1.  Recreationis necessitas. Amantissimus Salvator nostrae infirmitati prospiciens exemplo suo nos edocere voluit, animum quandoque relaxandum esse, ne labore continuato vires deficiant. Hinc apostolos suos a praedicatione reversos fatigatos et renuntiantes omnia, quae egerant, benigne invitat dicens: Venite seorsum in desertum locum et requiescite pusillum ... Providae igitur discretionis est, ut alumnis certae horae certique dies assignentur, quibus a studiis cessent, animum honeste recreent, liberiorem auram respirent et ad labores majore alacritate repetendos se disponant.
106.	§ 2. Recreationes quotidianae. Quotidie post prandium similiter et coenam per integram horam ab omni studio litterarum et seria exercitatione vacabunt; in loco pro recreatione assignato omnes congregati colloquia laetiora misceant et amica conversatione se exhilarent.
107.	§ 3.  Recreationes festivales. Diebus dominicis et festivis ante vel post vesperam poterit recreatio a Superiore indulgeri vel negari, prout ipsi convenire videbitur.

27

§ 4. Feriae scholares. Singulis septimanis bis a pomeridianis scholae lectionibus vacabitur: qua die alumni vel in praedium vel alio deambulatum ducantur. His diebus etiam permittitur, ut lusibus a sacris canonibus non prohibitis corpori exercendo et animo recreando idoneis vacare possint. Caveant nihilominus alumni, ne totum tempus ludendo absumant, sed recreationis horas colloquiis vel alio modo utiliter impendant.	108.
§ 5. Regulae deambulationis. Cum deambulatum ierint alumni sequentes regulae exacte observentur: 1) Divisionibus singulis praeerit dux in sacris constitutus. 2) Omnes simul exeant et redeant. 3) Per civitatis plateas bini modeste incedant. 4) A duce et comite nunquam discedant. 5) Nullam domum, hortum nullum absque ejus licentia intrent. 6) Extraneos sibi non associent. 7) Cibum et potum nullibi sumant. 8) Ad loca campestria amoeniora deducantur, ita tamen ut 9) loca, in quibus spectacula profana, choreae, nundinae, aut alia similiter aguntur, evitent. 10) Ubique gravitatis et modestiae clericalis memores sint.	109.
§ 6.  Gravitas et modestia in lusu. In omnibus recreationibus ac ludis modestae gravitatis, quae viros decet ecclesiasticos, reminiscantur. Absint joci pueriles, cachinni indecentes, insulsi sales et quidquid urbanitatem laedit aut juvenilem sapit levitatem.	110.
§ 7.  Lusus prohibiti. Alearum et chartarum lusus a sacris canonibus alias jam prohibiti alumnis interdicti sint; usitati in Seminario lusus tales sint, ut magis ab industria quam mere a fortuna dependeant. Neque liceat illis ludendo pecuniam exponere, cum non spe lucri, sed animi duntaxat recreandi causa Clericum ludere deceat.	111.
Articulus XIV. De delinquentibus corrigendis aut expellendis.
§ 1.  Correctio defectuum. In defectuum correptione ordinem praescripsit Christus, is ad amussim observabitur. Si alumnus in aliquo contra	112.

28

	statuta peccaverit, Superior corripiet eum inter se et ipsum solum; si amice corrigentem non audierit, Superior adhibebit in secunda commonitione testes: id est dyscolum coram reliquis Seminarii Directoribus arguet; quod si neque hos audierit, Reverendissimo Ordinario denuntiabitur; si incorrectus perseveret, e Seminario eliminabitur.
113.	§ 2.  Expulsionis causae. Sunt autem quaedam delicta, quae in clericalis status opprobrium aut communitatis perniciem ita vergunt, ut horum delictorum rei minime tolerari possint, sed sicut oculus vel pes scandalizans, juxta verbum Domini, absque mora abscindi debeant et projici, ne totum corpus inficiatur. Si quis ergo alumnorum, quod propitius avertat Deus, ejusmodi delicto se infamaret, quantocius e Seminario expellatur. Sunt autem: ebrietas, percussio Clerici publica, in Directorem contumelia etsi verbis tantum prolata, clandestina ad ludendum vel compotandum conventicula, extra Seminarium inscio Superiore pernoctatio, discursus obscoeni, indecens cum personis alterius sexus familiaritas, et quidquid ad illud vitium pertinet, de quo Apostolus ait: nec nominetur in vobis, sicut decet sanctos ... In his si quis reus convincatur, nulla mora interposita tanquam statu clericali indignus excludatur.
114.	§ 3. Correctionis discretio. Si cujus delictum foret occultum, etiamsi convictus esset et confessus, non propaletur, ne prostituatur, sed efficaciore modo inducatur, ut honori suo consulat et sponte discedat.
115.	§ 4.  Expulsio perpetua sit. Qui semel ob causas supra recensitas expulsus fuerit, quamvis correctionem spondeat, quantumvis conversus videatur, ad Seminarium nunquam admittatur.
	Articulus XV. De infirmis et defunctis.
116.	§ 1.  Infirmorum cura. Alumni, qui morbo se corripi senserint, Superiori indicabunt, qui eos quantocius in cubiculo infirmis destinato curari jubebit. Si aegri ad domum paternam vel alio transferri optent, consulto praevie et approbante medico dimittantur.

29

Si vero in Seminario permanserint, omni cura et obsequio subleventur. Famulum sibi inservientem habeant praescripta a medico remedia subministrantem, a Directoribus et alumnis subinde visitentur, et ingravescente morbo Sacramentis Ecclesiae opportune a Superiore provideantur.
§  2.  Qui medicus vocandus. Denominatus sit ordinarius Seminarii medicus, qui semper prius advocetur et consulatur. Illius mandatis aeger et maxime famulus infirmarius ad punctum obsequantur.	117.
§ 3.  Alumnorum in infirmos charitas. Alumni fratribus infirmis omnem compatientis amicitiae et succurrentis charitatis opem praestent; non tamen pro libitu et turmatim infirmum invisant, verum accepta prius a Superiore facultate et servato ordine per eundem praescripto. Si aegris de nocte invigilandum sit, hoc charitatis ministerium tantum illi obeant, qui a Superiore ad id deputantur; deputentur autem non alii, quam qui se sponte offerent.	118.
§ 4. Modus visitandi aegros. In valetudinario caveant Clerici, ne multiloquio infirmum gravent, aut perniciosa commiseratione escas et potus a medico prohibitos aegro porrigant; sed pura et sancta intentione infirmum invisant, eique de rebus duntaxat spiritualibus ad patientiam et consolationem inducentibus apposite loquantur.	119.
§ 5. Agonizantibus assistant. Infirmo in agone luctante, congregentur omnes alumni et precibus ab Ecclesia praescriptis animam Deo commendent; si longius perduret agonia, plures apud moribundum permanebunt, qui continuas preces fundent, donec animam Deo rediderit.	120.
§ 6. Defunctorum exequiae. Alumni defuncti omni decentia et pietate terrae mandabuntur; funus comitabuntur omnes Directores Seminarii et alumni; ante exequias recitabitur in sacello Seminarii officium defunctorum, tum corpus defuncti inter psalmorum cantus ad locum sepulturae deferetur ritu ecclesiastico inhumandum.	121.

30

122.	§ 7. Suffragia. Curato corpore animae quoque defuncti opitulentur. Cantabitur pro defuncto alumno unum Sacrum; singuli Sacerdotes in Seminario commorantes unam offerent missam, alumni officium defunctorum recitabunt, et indicta communione generali pro defuncti confratris anima Deum deprecabuntur. Si alumnus in alio loco diem extremum obeat, precum solummodo et generalis communionis suffragia pro ipso persolventur.
	Articulus XVI. De ordine diurno et horarum distributione.
123.	§ 1. Pro diebus studii. Hora quinta surgitur. Primo quadrante ... Preces matutinae. Media ad sextam ... Meditatio. Hora sexta auditur Sacrum, ni aliter disponatur. Post Sacrum ... jentaculum; quo finito, componitur lectus vel cubiculum. Deinde, hora septima, studium. Ab hora nona usque ad meridiem ... lectiones publicae. Deinde, prandium. Post prandium brevis adoratio coram Sanctissimo et deinde recreatio. Hora prima cum media studium. Hora secunda cum media usque ad horam quartam cum media lectiones publicae. Media ad quintam ... recreatio. Hora quinta studium. Hora septima cum media - coena. Post coenam Litaniae cum antiphona B. Mariae Virginis. Deinde usque ad horam nonam recreatio. Hora nona Praeparatio meditationis ... Preces vespertinae cum examine conscientiae; quibus finitis ad cubiculum se conferre possunt alumni quietem capturi, vel, obtenta a Superiore permissione, servato silentio studiis incumbere usque ad tertium quadrantem ad decimam. Hora decima ... cubiculorum omnium visitatio.

31

§ 2.  Diebus sabbatinis et in vigiliis festorum. Omnia eodem ordine servantur, exceptis sequentibus. Diebus sabbatinis et in vigiliis festorum. Hora quinta recitantur ab omnibus Matutinum et laudes sequentis diei. Dein Studium usque ad coenam. Post litanias B. M. V. recitatur in ecclesia Rosarium.	124.
§ 3.  Diebus jejunii. In ordine diurno nihil immutatur. Vespere collatio loco coenae, sed eadem hora.	125.
§ 4.  Diebus dominicis et festivis. Hora quinta surgitur. Primo quadrante ... Preces. Media ad sextam ... Meditatio. Hora sexta Sacrum, in quo percipitur sacra communio. Hora septima jentaculum; deinde, hora septima cum media, studium usque ad nonam, quo aditur chorus Ecclesiae cathedralis. Post officium publicum ad studium redeunt. Hora duodecima prandium. Deinde recreatio. Hora tertia, vesperae in choro. Post vesperas determinabit Superior sive studium, sive recreationem, sive colloquium. Hora septima nisi aliter disponatur, coena. Hora octava cum tribus quadrantibus praeparatio meditationis. Hora nona preces vespertinae. Hora nona cum quadrante cubiculorum omnium visitatio.	126.
§ 5.  Diebus recreationis hiberno tempore. Omnia solito ordine fiunt, praeter sequentia. Hora prima cum media itur deambulatum. Hora quinta studium; feria quinta tempus liberum. Si ea die domi remanserint alumni, durat recreatio usque ad horam quintam.	127.
§ 6.  Diebus recreationis tempore aestivo. Ab hora prima cum media ad quartam ... studium. Deinde deambulatio.	128.

32

	Articulus XVII. De Feriis autumnalibus.
129.	§ Unica. Conversatio alumnorum feriarum tempore. Singulis annis alumni dimittentur circa diem 16. vel 17. Augusti, ferias autumnales in loco patrio transacturi; regulam Seminarii circa vestitum, sacramentorum frequentationem, officii divini in parochia assitentiam, morum pietatem, studii assiduitatem, etiam hoc longiorum vacationum tempore fideliter teneant. Ad Seminarium reduces testimonium suae conversationis a parocho loci Superiori exhibeant, alias nequaquam recipiendi.
	Articulus XVIII. De alumnorum e Seminario discessu.
130.	§ 1. Testimonium Superioris. Emenso studiorum aut Seminarii curriculo, ante discessum a Superiore primario testimoniales litteras petant, una cum salutaribus monitis per totam vitam observandis.
131.	§ 2. Gratitudinis affectus ad Seminarium. Seminario egressi, percepta clericalis vitae documenta cordi inscripta maneant; domum hanc non aversentur, sed eandem aestiment, diligant, utpote in qua ipsis salus a Deo facta est, quandoquidem in domo Seminarii inter Altaris ministros cooptati, instructi, formati, Deo et Ecclesiae militare coeperunt, atque spiritum, ut ajunt, vocationis hauserunt; proinde statuta Seminarii aut scripta aut impressa habeant, saepius legant; cum Superioribus et Directoribus affectu, fiducia, veneratione, sacro quasi nexu uniantur, eos litteris quandoque conveniant, super dubiis occurrentibus consulant; tandem Spiritus sancti impulsu saepius domum hanc repetant, sacris exercitiis spiritum Sacerdotii renovaturi.
	Articulus XIX. De statutorum observantia.
132.	§ 1. Admonitores. Ut disciplina vigeat, Directorum erit, vigiles ad omnia intendere oculos. Deinde a Superiore ex alumnis assumentur nonnulli aetate, sacro ordine, pietate, scientia, prudentia, reliquis praestantiores, quos admonitores constituet, qui ad con-

33

ventus communes signo campanae caeteros convocent, in preces praeeant, meditationes aut librum spiritualem praelegant, vigiles intendant, utrum omnes alumni praescriptis exercitationibus assistant, negligentes, parum modestos discrete moneant, absentes notent, et quotidie de commissis sibi officiis Superiori rationem referant. Admonitoris primarii erit, quotidie a Superiore jussa excipere alumnis intimanda.
§ 2.  Statutorum iterata communicatio. Statuta haec primis ab ingressu diebus alumnis publice legantur, deinde saepius in decursu anni promulgatio haec iteretur, ut haec disciplinae praecepta omnibus indulcentur, et eorum fidelissima observatio urgeatur.	133.
De caetero, Filii dilectissimi, rogamus vos et obsecramus in Domino, ut quaemadmodum accepistis a Nobis, quomodo opporteat vos ambulare et placere Deo, sic et ambuletis, ut abundetis magis; scitis enim, quae praecepta vobis dederimus per Christum Jesum; si qua ergo, Filii dilectissimi, consolatio in Christo, si quod solatium charitatis, si qua societas spiritus, implete gaudium Nostrum, ut idem sapiatis eandem charitatem habentes, unanimes idipsum sentientes, nihil per contentionem, neque per inanem gloriam, sed in humilitate superiores sibi invicem arbitrantes, magis satagatis, ut per bona opera certam vestram vocationem et electionem faciatis; haec enim facientes non peccabitis aliquando, sed abundanter ministrabitur vobis introitus in aeternum regnum Domini nostri et Salvatoris Jesu Christi, cujus gratia et charitas Dei et communicatio sancti Spiritus sit cum omnibus vobis. Amen.

1↑Haec statuta jussu et auctoritate Reverendissimi Georgii Henrici, Episcopi Moguntini, nonnullis mutatis denuo impressa sunt.

33, mittig am unteren Seitenrand masch. notiert: "Druckerei Lehrlingshaus Mainz.".

1↑Seitenzählung des Verfassers von den Editoren übernommen.

Recommended quotation

Pacelli, Eugenio, Statuta seminarii episcopalis moguntini, Mainz from 12 March 1918, attachment, in: 'Kritische Online-Edition der Nuntiaturberichte Eugenio Pacellis (1917-1929)', document no. 21181, URL: www.pacelli-edition.de/en/Document/21181. Last access: 23-12-2024.

Online since 04-06-2012, last modification 10-09-2018.