Document no. 15929
Rosentreter, Augustin
to Lauri, Lorenzo
Pelplin, 30 September 1924
Ad officiosas litteras Excellentiae Vestrae d. 20.8.24 datas Nr. 8415- respondere mihi liceat, quae sequuntur:
Quo tempore curatia peculiaris in oppido Garnsee erigebatur (d. 19.9.1912) parochus loci Szembruk (Gr. Schönbruck) obligabatur pro sustentatione curati Garnseeensis "usque ad ulteriorem dispositionem" quotannis ex reditibus ecclesiae matricis 800 marcas germanicas solvere, item parochus loci Szynwald (Gr. Schönwalde) 1.200 marcas. Similiter, cum erigeretur curatia in oppido Freystadt (11.3.1913) parocho loci Swiete - Schwenten - obligatio imponebatur "usque ad revocationem" pro sustentando curato Freystadtiensi ex reditibus beneficii Schwentensis quotannis 300 marcas germanicas numerare.
Eadem obligatione decreto 29.10.1915 emanato parochi villarum Szynwald (Gr. Schönwalde) et Szwarcenowo (Schwarzenau) obstringebantur – quoad Freystadt.
Quae obligationes ea ratione fundabantur, quod ex dictis parochiis nonnullae villae adiungebantur supradictis noviter erectis curatiis. Parochi supradicti contributiones impositas regulariter solverunt primum marcis germanicis, inde ab a. 1920 cum pecuniae valor decrescere inciperet, in eadem summa marcis polonicis, postmodum nostra ex dispositione in summis pedetemptim crescentibus (e.g. loco olim 300m germanicarum – 3000m polonicarum). Anno 1922 exeunte parochi solvere destiterunt, quoniam vi tractatus Versaliensis inde ab a. 10.1.1920 dictae curatiae pertinent ad Rem
22v
Publicam Prussicam ideoque nunc sunt
extorres. Accedebat, quod inde a festo Nativitatis Domini a. 1922 supramemoratae curatiae in
administrationem Episcopi Warmiensis iussu Sedis Apostolicae transierunt, ideoque ex
dioecesi Culmensi sejungebantur. Ad litteras Ill. et Rev. Dni Episcopi Warmiensis d. d.
30.6.1923 hanc rem concernentes Ipsi conceptis verbis responsum datum d. 2.8.1923 est
hanc in sententiam: "Parochi locorum Schwenten, Schwarzenau, Gr. Schoenwalde,
Gr. Schönbruck identidem a nobis evocati sunt, ut obligationibus erga curatias
Freystadt et Garnsee satisfacerent. Renuunt tamen pensiones praestare imprimis inde a
tempore, quo loci ad supramemoratas curatias pertinentes a dioecesi Culmensi sunt sejunctae.
Quandoquidem ad unum fere omnes hi loci, qui decretis olim d. d. 19.3.1861; 9.8.1862;
11.8.1862 parochiis Schwenten, Schönbruck, Schönwalde, Schwarzenau sunt adjuncti, spectabant
ad dioecesim, quae olim fuit, Pomesaniensem, mihimetipsi dubium videtur, sint ne parochi ad
ulteriorem pensionem obligandi." Ipse vero ambiguus haereo, an mihi competat ius parochos
saepe memoratas vi quadam auctoritativa ad pendendum obstringere, cum agatur de curatiis
nunc jam extra Poloniam sitis et alii Episcopo scil. Warmiensi in administrationem
commissis. Ceterum censeo, si quaestio ulla hanc in partem movetur, eam non posse subsistere
in solis curatiis Garnsee et Freystadt dijudicandis, verum enimvero plures parochiae in
censum veniunt, quae per delimitationem finium Rerum Publicarum Poloniae et Prussiae in
limitibus adversus dioecesim Warmiensem sunt discissae, ita ut oriatur necessitas de his
omnibus aequa lance statuendi. V.g. propter adiunctionem parochiae Bischofswerder ad
dioecesim Warmiensem (vel Administrationem Apostolicam Pomesaniensem) dioecesis Culmensis
coacta fuit novam curatiam erigere in villa Krotoszyny pro parte parochiae Bischofswerder,
quae in finibus Poloniae est relicta. 023r
Quodsi dioecesis
Warmiensis postulat, ut pro curatiis Freystadt et Garnsee solvatur ex reditibus parochiarum
ad dioecesim Culmensem spectantium, eodem nimirum jure deberet pensio assignari pro
Krotoszyny ex reditibus parochiae Bischofswerder. Quibus omnibus ordine expositis obligatum
me sentio Sapientiae Sedis Apostolicae committere, sitne in casu procedendum unilateraliter
contra parochos meae dioecesis auctoritate ordinaria, de quibus nulla spes subsit, ut
voluntarie pensiones ipsis suo tempore usque ad revocationem impositas sponte
numerare velint.Permaneo omni qua par est, observantia
Excellentiae Vestrae obsequiossimus servus
(sig.) + Augustinus Rosentreter Episcopus Culmensis.