Document no. 9132
Pius IX.
to Förster, Heinrich
[Unbekannt], 22 July 1864
PIUS PP. IX.
Venerabilis Frater Salutem et Apostolicam Benedictionem. – Quo satius fovet consultum commoditati fidelium iurisdictioni tuae subiectorum, qui in causis ecclesiasticis ad hanc Sanctam Sedem provocare deberent, nonnullas ad decennium similibus Nostris Apostolicis Litteris die XII Ianuarii MDCCCLV datis largiti sumus facultates, quibus eorundem fidelium controversiae ad forum ecclesiasticum pertinentes expeditiori modo dirimerentur. Iamvero quum facultates huiusmodi mox finem sine habiturae supplex Nox adis, ut de Nostra indulgentia easdem proferre velimus. Nos igitur omnes et singulos, quibus hae Nostrae favent, peculiari benficientia prosequi volentes, et a quibusvis excommunicationis, et interdicti, aliisque ecxclesiasticis censuris sententiis et poenis quovis modo vel quavis de causa latis si quas forte incurrerint huius tantum rei gratia absolventes, et absolutos fore censentes, praesentium
23
Litterarum vigore facultatem tibi,
Venrabilis Frater, concedimus, ut una cum consilio Capituli istius Cathedralis Ecclesiae
alterum distinctum et amplum, quoad fieri possit, catalogum conficias ecclesiasticarum
personarum quas idoneas existimaveris ad sustinendum iudicis munus in causis ad sacrum forum
spectantibus, eumque catalogum Apostolicae Sedis Nuntio Vindobonae residenti in forma
authentica transmittas, ut idem Apostolicus Nuntius ex personarum ibi descriptarum numero
tres eligat, eosque in iudices appellationum in secunda instantia pro definiendis
ecclesiasticis controversiis tum in Civitate ac dioecesi Wratislaviensi, tum in regionibus
Ordinario Wratislaviensi tamquam Administratori subiectis per Apostolicas sub plumbo datas
Litteras incipientes „De salute animarum" cum omnibus et singulis privilegiis,
iurisdictionibus, emolumentis, consuetis Episcopalium iudicium tribunalis, sive, ut istic
vocant, Consistorii secundae instantiae auctoritate Nostra Apostolica constituat, eisdemque
ita deputatis iudicibus facultatem largiatur ad decennium a die, quo huiusmodi facultates
alias tributae cessaverint, incohandum, cuiuscumque generis causas ecclesiasticas, civiles,
criminales, mixtas et matrimoniales, in quibus appellatio al Sanctam Sedem interposita iam
fuerit, sive interponatur, cognoscendi, iudicandi, ac fine debito terminandi. Praeterea
facultatem Tibi impertimur utsi infra hoc decennium praeter personas in memorato catalogo
descriptas alias reperias aptas idoneasque ad iudicis expelendum officium earundem
personarum nomina catalogo pariter adjicias. Erit porro memorati Nuntii Apostolici alios
suspicere iudices in eorum locum qui sive morte, sive alia quacumque de causa defecerint,
itemque pro tribunali secundae instantiae quolibet biennio vel novos eligere iudices, vel
pristinos confirmare. Ad iudicium vero quod attinet tertiae instantiae ex peculiaribus
rationibus animum Nostrum moventibus, quoad 24
istam dioecesim
concedimus, ut si quis a sententia tribunalis secundi gradus contra opinionem suam prolata
appellare voluerit, is ad Nuntium Apostolicam Vindobonae residentem provocationem deferat,
qui inter personas in memorato catalogo recensitas tres eligat, eisque causam in tertio
iurisdictionis gradu sanctae huius Sedis nomine cognoscendam committat cum oomnibus
facultatibus, privilegiis, emolumentis consuetis, idque valere etiam volumus ad decennii
spatium a die incipiendum, quo prior concessio huiusmodi finem habuerit. Ne vero ex
recusationibus iudicium deputatorum vel ex suspicionibus adversus eos licet in Episcopi
catalogo designatos fortasse allegandis secundae ac tertiae instantiae iiudicia nimium
protrahantur, volumus ut deputationes iudicum, et causarum commissiones cum sequenti
clausula fiant quatenus partes in eum consentiant cum facultate alium deputandi ex
descriptis in catalogo de partium earundem concensu; quod si partes convenire nequeant, idem
deputatus iudex alium in elencho designatum ipsis etiam partibus dissentientibus deputare
possit et valeat, adiectis in deputatione his verbis „sin minus ex officio" idque observari
mandamus in iudiciis tum secundae tum tertiae instantiae. Quod si pars aliqua a sententia
Curiae Episcopalis seu iudicis ab illa deputati, vel a sententia tribunalis secundi gradus
directe ad Apostolicam Sedem interponere voluerit appellationem, id plane integrum
liberumque eidem relinquimus, quibus in casibus Apostolica Sedes, prout in domino expedire
iudicaverit, vel extraordinaria indulgentia peculiares ipso in loco deputabit iudices ad
causam definiendam, vel eiusdem causae disceptationem ac iudicium sibi Romae reservabit.
Praeterea tam Collegio iudicium secundae instantiae, quam tribus iudicibus in tertia
instantia ab Apostolico Nuntio, ut dictum est, deputandis facultatem facimus adscicendi sibi
in auxilium25
adsessores sive adiutores ecclesiasticos, seu
saeculares sacrorum Canonum peritos, qui tamen omni voto deliberativo seu decisivo
destituantur. Porro Episcopus Wratislaviensis defensorum matrimonii pro iudiciis tam
secundae, quam tertiae instantiae stabilem nominabit cum omnibus facultatibus, iuribus,
emolumentis, quibus defensores matrimonii frui legitime solent. Verumtamen ab huiusmodi
concessione de ecclesiasticis instituendis iudiciis exclusas volumus causas maiores, quae in
primo etiam iurisdictionis gradu iuxta sacros Canones tractandae erunt ac definiendae, ac
nihil plane detractum volumus iuri Sanctae Sedis avocandi apud se quovis tempore causas
illas, quas immediato suo iudicio dirimendas existimaverit. Iam vero qualibet in
controversia bis tantum appellare fas erit, ita, ut sententia tribunalis tertiae instantiae
finem imponat quaestioni, exceptis tamen causis matrimonialibus, in quibus sententia contra
matrimonii vinculum prolata numquam transibit in rem iudicatam, atque in huiusmodi iudiciis
observari diligenter mandamus Apostolicas Litteras fel. rec. Benedicti XIV Praedecessoris
Nostri incipientes „Dei miseratione" In causis vero de invaliditate votorum in religiosa
aliqua familia ex missorum servari iubemus Apostolicas Litteras pli. Plaedecessoris Nostri
quarum initium „si datum" Restitutiones autem integrum ob lapsum quinquenii spatium a die
editae religiosae professionis reservatas etiam in posterum esse volumus iudicio Apostolicae
Sedis. Porro Episcopus Wratislaviensis et Episcopus illi vicinior, et Canonicus Cathedralis
Ecclesiae Wratislaviensis senior, vel omnes simul, vel eorum aliquis per semetipsos, vel per
alios recepto prius S. Sedis nomine a dictis iudicibus iuramento in consueta forma de
commisso sibi munere recte ac fideliter adimplendo ipsos ad huiusmodi officium eiusque
liberum exercitium admittant, facientque ut ab omnibus 26
velut
iudices agnoscantur, contradictores ac rebelles per sententias, censuras, ac poenas
ecclesiasticas, aliaque opportuna iuris et facti remedia, appellatione postposita,
compescendo, legitimisque super his habendis servatis processibus censuras et poenas ipsas
iteratis etiam vicibus aggravando invocato etiam ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii
saecularis. Non obastantibus, quatenus opus sit, fel. re. Benedicti XIV Praedecessoris
Nostri super Divisione Materiarum, aliisque Apostolicis Constitutionibus et ordinationibus
speciali licet mentione dignis in contrarium facientibus quibuscumque. Datum ex Arce
Gandulphi sub Annulo Piscatoris die XXII Iulii MDCCCLXIV Pontificatus Nostri Anno
Decimonono.