Dokument-Nr. 16560
Schreiber, Christian
an Pius XI.
Bautzen, 02. Oktober 1925
Christianus Schreiber, Episcopus dioec. Misnensis in Germania, ad pedes Sanctitatis Vestrae humillime provultus quae sequuntur exponere audet:
Cum dioecesis Misnensis ex Bulla erectionis PP. Benedicti XV. die 24 Junii annii 1921 immediate subiecta sit Apostolicae Sedi ideoque non detur ipso iure Archiepiscopus,cui competat cognitio causarum secundae Instantiae, necessitas nunc urget petendi a Sancitate Vestra decretum,quo dioecesi Misnensi assignetur et constituatur Tribunal secundae Instantiae.
Quare supradictus Archiepiscopus Misnensis causis quae infra memorantur permotus per Breve Apostolicum sequens indultum humilime petit:
Sanctitas Vestra benignissime concedere dignetur,ut secunda Instantia constituatur in ipsa dioecesi Misnensi non obstante can. 1594 $ 3.
Designatio personarum et ipsa constitutio tribunalis secundae instatntiae vel fieri possit ab ipso Episcopo vel simili modo ac concessum est pro dioecesi Wratislaviensi ex indulto PP. Pii IX. anno 1855: nempe
Episcopus determinatum numerum clericorum idoneorum,qui nullam partem habent in Judiciis primae instantiae, nominat Nuntio Apo-
160v
stolico, qui ad triennium vel quinquennium ex
iisdem constituit Tribunal secundae instantiae et competentem jurisdicitonem tribuit. Jura
relate ad amotionem judicum et exemptiones contra aliquam personam secundae instantiae
competant in casu Nuntio Apostolico (cc. 1613-15 CJC).Causae pro concedendo indulto Apostolico afferri possunt sequentes:
I. Jam ex antiqua consuetudine in illis territoriis, ex quibus anno 1921 nova dioecesis Misnensis erecta est, jurisdictio judicalis secundae instantiae ita disposita erat, ut constitutio Tribunalium primae et secundae instantiae ab uno eodemque Praelato fieret.
Nam dioecesis Misnensis anno 1921 erecta est ex duobus prioribus territoriis.
I. Praefectura Apostolica Lusatiae,cuius jurisdictio incorporata erat ex anno 1571 Capitulo Collegiali Budissensi (Bautzen) et exercebatur a Decano eiusdem Capituli et
II. Vicariatu Apostolico Saxoniae erecto anno 1763 cum sede in urbe Dresden.
Ultimis decenniis officia Decani Capituli Budissensis et Vicarii Apostolici ex venia S. Sedis personaliter unita erant in uno eodemque Praelato,ita ut Vicarius Apostolicus simul fuisset Decanus Capituli.
Jurisdictio contentiosa in utroque territorio exercebatur relate ad secundam instantiam sequenti modo:
(I) In Praefectura Apostolica Lusatiae:
Capitulum Collegiale Budissinense iam antequam ultimus Episcopus antiquae dioecesis Misnensis a fide defecit (anno 1581) et tota fere dioecesis haeresi Lutheranismi sese adiunxerat, ex potestate Nuntii Apostolici Melchioris Biliae (Pragae)anno 1571 expressam Bullam plenam jurisdictionem obtinuit circa paucos catholicos Lusatiae,qui fidem veram servaverant. Quae jurisdictio ex iterata confirmatione Nuntii Apostilici et Imperatoris exercebatur in prima et secunda instantia interdum etiam circa ipsos acatholicos et agnoscebatur a Gubernio civili pleno modo usquedum
161r
iurisdictio criminalis et matrimonalis ad officia status civilis translata est.Anno 1827 iurisdictio contentiosa secundae instantiae cum consensu Episcopi Lock, tunc Decani Capituli ob dispositiones legis civilis a Capitulo translatum est ad Vicariatum Apostolicum Saxoniae (Dresden),ut sententiae secundae instantiae a Gubernio civili facilius agnoscerentur.Sed Capitulum Collegiale Budissense expresse protestabatur contra laesionem sui antiqui iuris.
Ab anno 1827 Capitulum Budissense ergo secundam instantiam in suo territorio non amplius exercuit sed primam tantum.Secundam exercebat Vicarius Apostolicus,attamen valde attendum est,quod paucis annis postea Vicarius simul erat semper Decanus Capituli;ita ergo in Praefectura Apostolica Lausatiae etiam secunda instantia ab eodem Praelato exercebatur ac prima.
(II) In Vicariatu Apostolico Saxoniae:
Anno 1763 ab Apsotolica Sede erectus est Vicariatus Apostolicus Saxoniae,qui illa territoria regni Saxoniae complectebatur,quae non suberant iurisdictioni Capituli Budissensis.
Rex Saxoniae etsi plene incompetens anno 1827 sua lege pro catholicis Vicariatus iurisdictionem contentiosam ita ordinavit, ut sic dictum Consistorium in Dresden esset tribunal primae instantiae et Vicarius ipse cum altero tribunali esset tribunal secundae instantiae. Sacra Congregatio de Propaganda Fide, ad quam recurrit Episcopus Mauermann tunc Vicarius Apsotolicua eidem tribuit iam anno 1822 plenipotentiam tractandi cum rege eiusque Consiliariis de edenda hac lege et in sua Instructione die 9 Martii 1822 data dicit relate ad appellationes:S. Sedes "procedet semper cum iis delegationibus, quibus adhuc usa est, prompta parataque iis favoribus concedendis, qui concedi pooterunt. "Quamvis post multas tractationes lex ista ab Apostolica Sede ob alias gravissimas causas, quae imprimis attinebant matrimonia mixta, approbari non potuisset,tamen Vicarius Apostolicus confisus delegationis,quas Instructio innuerat, ad maiora mala
161v
vitanda suo decreto anno 1827 constituit ut
iurisdictio primae et secundae instantiae in Vicariatu Apostolico fieri posset eodem modo ac
lex civilis determinaverat.Item ut supra iam memoratum est cum expresso consensu Decani Capituli Budissensis Episcopi Lock eodem anno iurisdictio secundae instantiae Capituli ad Vicarium Apostolicum translata est,qui paulo post erat semper simul Decanus Capituli Budissensis.
Ergo: in utroque territorio usque ad erectionem novae dioecesis anno 1921 iurisdictio secundae instantiae ita erat disposita, ut constitutio tribunalium utriusque instantiae ab uno eodemque Praelato fieret.
II. Alia causa ob quam petitur indultum:
Etsi ius civile sententias stricte conteniosas iurisdictionis ecclesiasticae non amplius agnoscit, tamen Tribunalia dioecesana etiam hodie coram statu civili gaudent privilegiis officiorum publicorum,quod varia commoda affert etiam pro tribuali secundae instantiae non spernanda.
III. Dioecesis Misnensis immediate S. Sedi subiecta est, quare non datur Archiepiscopus cui ipso iure competat iurisdictio secundae instantiae.
IV. Causis supramemoratis permotus et imprimis attenta antiqua dispositione, qua Vicarius Apostolicus erat Ordinarius primae et secundae instantiae et de facto tamquam Decanus etiam in Praefectura exercebat primam instantiam attentisque variis difficultatibus rem aliter ordinandi Episcopus novae dioecesis Misnensis anno 1922 iam pro tota dioecesi intituit Tibunal secundae instantiae. Nunc vero ad excludenda pro futuro omnia dubia petitur,ut haec secunda, quae hucusque infra ambitum dioecesis exercebatur ab Apostolica Sede agnoscatur et confirmetur.
Quare orator Episcopus Misnensis humillime petere audet, ut Sanctitas Vestra Indultum Apostolicum in dioecesi Misnensi pro futuro tribunal
162r
secundae instantiae supradicto modo instituendi
benignissime concedere dignetur. Et Deus. . . . .Sanctitatis Vestrae
humillimus et oboedinetissimus servus
(sign.) Christianus Schreiber
Epsicopus Misnensis.
Dr. Köhler